Nhịp tim của bạn, hay mạch, là tổng số thời gian tim bạn hoạt động mỗi phút. Nhịp tim có thể khác nhau đối với từng cá nhân và vào một thời điểm khác nhau cho các lứa tuổi. Tình trạng rối loạn nhịp tim ngày càng phổ biến ở một số người hơn, vậy nhịp tim là gì, nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn của nó là gì hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Nhịp tim được hình thành từ đâu?
Bình thường tim có 4 buồng. Hai buồng tim nhỏ hơn, ở phía trên gọi là tâm nhĩ. Hai buồng tim khác nhau có kích cỡ to hơn, ở phía dưới gọi là tâm thất. Nhịp tim này được phát thành bởi một cấu trúc trong tim, tập trung ở nhĩ phải chính là nút xoang.
Xung động điện được gây nên bởi vòng xoang sẽ lan truyền ra từ tâm nhĩ của tim, tiếp đó xung động này đi xuống thất bằng lỗ tai trái thông qua những mạch nhánh dẫn truyền.
Những xung động điện khác được phát thành từ vòng xoang sẽ lan truyền đi khắp tim một cách đều đặn theo nhiều giai đoạn và kích thích tim co bóp gây nên các đợt rung của tim. Sự xuất hiện và lan tỏa những tín hiệu trên giúp điều chỉnh nhịp co bóp của tim và sinh ra nhịp tim.
Do nhịp tim không phải phát ra từ nút xoang, cho nên nhịp tim này cũng được gọi là nhịp xoang. Tần số vòng xoang (số nhịp tim trên 1 phút) không cố định mà biến đổi tuỳ theo trạng thái tâm lý, vận động của con người và điều kiện môi trường chung quanh. Do đó, nhịp xoang là nhịp cần thiết và quan trọng nhất của con người.
Tần số tim là gì?
Tần số tim là số nhịp co bóp của tim có được một phút. Ở người khoẻ mạnh, tần số tim dao động khoảng 60 – 100 lần/phút. Tuy vậy, tần số tim dao động tương đối lớn vì bị chi phối của quá nhiều nhân tố.
Tần số tim sẽ tăng hơn bình thường (> 100 lần/phút) sau khi ăn uống xong, mệt mỏi, cảm sốt, tình trạng tâm lý (căng thẳng, lo lắng, sợ hãi…) và đặc biệt thời tiết nóng cũng gây tăng tín hiệu tim.
Tần số tim sẽ chậm hơn bình thường ( <60 lần/phút) khi nghỉ ngơi hay ở nơi có tập luyện TDTT. Những thay đổi trên được coi là bệnh lý vì phụ thuộc vào sự căng thẳng, stress, tình hình sức khoẻ tổng thể và yếu tố môi trường sống.
Bạn sẽ tự theo dõi nhịp tim của mình với 3 cách:
- Bắt và đo mạch máu nổi trên ở cổ tay (phía trước ngón trỏ) , ở bên trong cẳng tay hoặc ở trán (gần cạnh cằm).
- Nghe nhịp tim đập bằng ống tai nghe, với phương pháp trên bạn được chuyên gia y khoa chỉ dẫn trước cách làm chính xác.
- Đo tần số tim thông qua những phương tiện điện tử có khả năng tự động đếm nhịp tim như đồng hồ, điện thoại thông minh, thiết bị kiểm tra sự bão hoà oxy máu hoặc dụng cụ đo huyết áp. Tùy theo nhu cầu và sự tiện dụng mà bạn nên lựa chọn cách đo nhịp tim thích hợp.
Thế nào là rối loạn nhịp tim?
Rối loạn nhịp tim là hiện tượng tần số tim trở nên quá cao, quá thấp hay có ổ tự phát tín hiệu bên ngoài vòng xoang khiến cho nhịp đập tim không được đồng đều.
Một dạng rối loạn khác là khi hệ thống truyền dẫn tín hiệu trong tim bị hư hỏng khiến tim đập không đều, gây suy giảm nhịp tim nhanh hoặc giảm chức năng vận động của người bệnh.
Nguyên nhân gây rối loạn nhịp đập ở tim.
Có khá nhiều lý do liên quan đến chứng rối loạn nhịp. Những nguyên nhân đó có thể là những khiếm khuyết hay bất thường của cơ tim tạo nên, hoặc do bệnh lý ở các bộ phận khác làm tác động lên cơ tim (như: bệnh lý tuyến giáp, suy thận gây rối loạn điện giải) .
Tình trạng rối loạn này có thể xảy đến cùng lúc lướt qua lại trong một vài phút hoặc ngắn hơn và kéo dài theo nhiều ngày mà không có bất cứ tín hiệu thông báo nào trước cả. Tuy nhiên, trường hợp loạn nhịp tim có thể kéo dài nhiều giờ, hoặc liên tục suốt cả năm.
Một số nguyên nhân gây loạn nhịp tim là:
- Hoạt động của nút xoang trở nên khác thường hoặc suy giảm;
- Có ổ truyền nhịp bất thường nằm ở gần tim;
- Có đường dẫn thở khác thường ở gần tim;
- Hệ thống truyền dẫn thông thường của tim bị hỏng (do bị tắc nghẽn/block) ;
- Cơ tim bị tổn thương;
- Rối loạn điện giải gây rối loạn nhịp;
- Do thuốc hay chất độc;
- Do bất thường của những bộ phận khác gây áp lực cho tim (chẳng hạn bệnh động mạch vành) .
Các triệu chứng rối loạn nhịp tim
Triệu chứng của người mắc rối loạn nhịp tim khá đa dạng, với các cấp độ từ trung bình đến nghiêm trọng. Một số bệnh nhân bị rối loạn này lại thường không có triệu chứng cụ thể, hoặc chỉ biểu hiện rất chung chung như tim không đập, cảm thấy tức ngực. Những triệu chứng hay thấy của rối loạn này gồm:
- Hồi hộp
- Cảm giác ngực hơi đau như đánh trống / tim đập mạnh
- Hụt hơi
- Khó thở
- Ran kinh
- Yếu lực biểu hiện khó thở mất hơi
- Hụt hơi, khó thở là các dấu hiệu hay thấy của rối loạn nhịp tim
Bên cạnh đó, những triệu chứng liên quan đến tim cần phải lưu tâm đặc biệt vì có nguy cơ gây rối loạn nhịp nghiêm trọng bao gồm:
- Đau ngực
- Vã mồ hôi
- Chóng mặt, mờ tai, mờ mắt
- Gần ngất hay bị ngất
- Mệt đừ
Một số rối loạn nhịp tim không gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khoẻ như ngoại tâm thu nhĩ hoặc ngoại tâm thu thất dày – không triệu chứng. Tuy nhiên, cũng có một số loại rối loạn này sẽ khiến suy yếu chức năng tim theo thời gian, thậm chí tạo nên những biến chứng nghiêm trọng đe doạ tính mạng.
Do đó, khi có các dấu hiệu bất thường, thậm chí là biểu hiện nguy hiểm của ngất hoặc sắp ngất thì bạn cần đến chuyên khoa rối loạn nhịp tim để bác sĩ khám và xử trí ngay.
Người bị rối loạn nhịp tim nên làm gì?
Trước tiên, nếu bạn có những dấu hiệu nghi ngờ có bệnh lý về nhịp tim bạn nên đến với bác sĩ tim mạch ngay để được khám và chẩn đoán.
Sau đây là một số lời khuyên hữu ích dành cho người bệnh rối loạn nhịp tim:
- Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh đối với bệnh tim mạch: Nên thường xuyên sử dụng rất đa dạng các nguồn trái cây, các loại ngũ cốc nguyên cám, rau, củ, quả, ăn thịt gà bỏ da, đậu hạt và những thực phẩm không có chứa các chất béo. Hạn chế những loại thức ăn có quá giàu chất béo no, và cholesterol đặc biệt là lòng đỏ trứng, hoặc một số loại thịt đỏ. Nên ăn uống hạn chế lượng muối và lượng đường.
- Tăng cường ăn rất nhiều những loại hoa quả, các loại ngũ cốc nguyên cám, rau, củ, quả, và thịt gia cầm bỏ da, trứng và một số sản phẩm không có chứa hàm lượng cholesterol nhằm giảm thiểu nguy cơ rối loạn nhịp tim.
- Về thói quen luyện tập hàng ngày: Bạn cần tăng cường luyện tập các môn thể thao yêu thích, điều quan trọng hơn nữa là nó phù hợp với sức khỏe, tốt nhất là hãy duy trì khoảng 30 – 45 phút mỗi ngày, ở mức độ đều đặn lâu dài.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt lành mạnh: Ngừng ngay hút thuốc và rời khỏi nơi có quá nhiều khói thuốc. Duy trì được trọng lượng khỏe mạnh, cố gắng thừa cân (nếu có dư cân hoặc béo phì) . Giảm cân sẽ giúp ích trong việc điều chỉnh các chỉ số cholesterol và huyết áp.
- Khi nhịp tim quá nhanh hoặc có cảm giác đau nhói ở ngực, cổ, . .. thì nên ngồi nghỉ ngơi ngay tại chỗ, gọi người trợ giúp và chớ quên phải đi thăm khám và tư vấn chuyên khoa tim mạch khi triệu chứng ấy làm bạn thật sự mệt mỏi và bị nhắc lại nhiều lần.
- Học các phương pháp giúp để kiểm soát hơi thở và điều chỉnh nhịp tim khi hít vào thở đều sẽ hỗ trợ trong việc cân bằng lại nhịp tim.
Tình trạng rối loạn nhịp tim nếu không được phát hiện sớm sẽ làm gia tăng nguy cơ đột quỵ và suy tim. Để phòng ngừa tình trạng này, bạn cần giữ lối sinh hoạt khỏe mạnh và chế độ dinh dưỡng cân bằng: ăn thực phẩm có lợi đối với hệ tim mạch, tập luyện thường xuyên, không hút thuốc lá, giảm stress, hạn chế rượu bia và đồ uống giàu cafein… để có một sức khỏe tốt hơn nhé!
Cùng tìm hiểu về nhịp tim và huyết áp
Tìm hiểu thêm về tăng huyết áp
Chia sẻ thêm về tăng huyết áp
Đọc và hiểu thêm về điều trị tiểu đường thai kỳ
Như thế nào là chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp
Xem thêm cơn đau thắt ngưc
Xem thêm về thức ăn dành cho người tiểu đường
Tìm hiểu thêm phối hợp thuốc huyết áp
